طرح شبکه‌ای مغز
سیستم به یادآوری و به خاطرسپاری در مغز به صورت خطی نیست بلکه به صورت زنجیروار و شبکه‌ای است. هرچه این شبکه منظم‌تر باشد یادآوری اطلاعات دقیق‌تر و با سرعت بالاتری انجام میشود. یکی از مهمترین عللی که باعث افزایش فراموشی میشود، این است که افراد سعی می‌کنند اطلاعات را به صورت خطی و بدون هیچ ارتباطی در ذهن خود ذخیره کنند؛ در حالی که اطلاعاتی ماندگار است که به صورت شبکه‌ای منظم و مرتبط با هم طبقه‌بندی شود.
مطالب و نکات مهم و کلیدی باید طبق قواعد خاصی در حافظه جای گیرند. بهترین روش طرح شبکه‌ای مغز است. طرح شبکه‌ای مغز این امکان را به شما می‌دهد که تمام نکات مهم را طبق قاعده‌ی خاصی به صورت زنجیره‌ای به خاطر بسپارید و در مواقع لزوم خیلی سریع و بی‌کم و کاست آن ها را به یاد بیاورید. به خاطرسپاری مطالب درسی به روش طرح شبکه‌ای مغز یعنی تقسیم متن به دسته‌های مختلف و جایگذاری مناسب در مغز.
فایده طرح شبکه‌ای مغز
- هر مطلب در کنار مطالب مرتبط با خود قرار می‌گیرد تا فرایند یادآوری بهتر انجام شود.
- مطالب به صورت منظم سطحبندی می‌شوند.
نقشه ذهنی (Mind Map)
- یکی از بهترین طرح‌های شبکه‌ای مغز «نقشه ذهنی» است.
- شبکه مغزی، طرح سازمانی و درخت حافظه نام‌های دیگر نقشه ذهنی است.
- نقشه ذهنی که اولین بار توسط «تونی بوزان» معرفی شد از ساختاری شبیه شبکه‌های مغزی برخوردار بوده، در به خاطرسپاری مطالب کمک فراوانی می‌کند.
موارد کاربرد نقشه ذهنی
درخت حافظه از قوی ترین تکنیک‌های یادداشت برداری است که می توان در موارد زیر استفاده کرد :
- در حفظ مفاهیم
- یادآوری سریع
- انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلندمدت
- تخلیه افکار نامنظم
- تقویت حافظه
- یادگیری تصویری مطالب
نحوه ترسیم نقشه ذهنی
1. همیشه نقشه ذهنی را با یک تصویر مرکزی شروع کنید.
- این تصویر نقطه کانونی و مرکز توجه است.
- موضوع اصلی را در مرکز صفحه نوشته یا تصویری از آن قرار دهید، سپس سایر موضوعات را در جهت حرکت عقربه ساعت بنویسید.
2. در هر خط فقط از یک کلمه کلیدی استفاده کنید.
- بهتر است که مستقیم سراغ اصل مطلب بروید.
3. تا حد امکان از تصاویر نمادین استفاده کنید
- برای رسم این تصاویر لزومی ندارد مهارت زیادی داشته باشید. حتی تصاویر بسیار ساده نیز تاثیر زیادی بر ذهن می‌گذارند و به تقویت حافظه کمک فراوانی می‌کنند.
4. برای موضوعات مختلف از رنگ‌های متفاوت استفاده کنید.
- رنگ‌ها باعث برجسته سازی مطالب می‌شوند و یادآوری آن ها را تسهیل می‌کنند.
- رنگ‌ها به مطالب تنوع و جاذبه می‌بخشند.
5. از تداعی و تخیل به صورت خالقانه استفاده کنید.
- زیبایی نقشه ذهنی در این است که می‌تواند قویترین قدرت تخیل را در خود بگنجاند.
- در واقع هنگام خلق یک نقشه ذهنی هر چه به قوه تخیل خود آزادی بیشتری بدهید، نتیجه کار مطلوب‌تر خواهد بود.
- کافی است در نقشه ذهنی خود شاخه‌ای را بکشید و ایدهای را به آن مربوط کنید. به این کار ادامه دهید و در صورت لزوم به نقشه ذهنی، شاخه‌های دیگری اضافه کنید.
6. «ما زحمت میکشیم که زحمت نکشیم« یعنی با یک بار مطالعه صحیح :
- به خاطرسپردن، نگهداری و یادآوری مطالب تضمین میشود.
- در مرحله مرور چون شما فقط یادداشت‌های خود را مطالعه می‌کنید به دلیل سازماندهی توسط خود شما فهم آن راحت‌تر و زمان مورد نیاز بسیار کم خواهد شد.
